Artykuły

Niedzielny koncert Yasmin Levy uświetnił 2. Festiwal Scenografii i Kostiumów „Scena w budowie” w lubelskim Centrum Spotkania Kultur. Wystawy potrwają do wakacji.

Lubelski festiwal to pionierskie przedsięwzięcie — jako jedyny w kraju koncentruje się na sceno­grafii i kostiumach. Pomysłodaw­cą i dyrektorem artystycznym festiwalu jest prof. Leszek Mądzik, twórca autorskich spektakli i założyciel Sceny Plastycznej KUL.

— Kiedy pojawiłem się w Centrum Spotkania Kultur na jego otwarciu zatytułowanym „Teatr w budowie”, rzuciłem pomysł festiwalu poświęconego scenografii i kostiumom — opowiada Leszek Mądzik. — Prosty pomysł oblekł się w poważną formę. Przestrzeń CSK daje szansę, by konfrontacja tego, co w sceno­grafii i kostiumach najważniejsze, miała stałe i odpowiednie miejsce. To mnie bardzo mobilizuje do pracy. Tworzymy nową wartość w polskim teatrze. Tym bardziej że scenografia czy plastyczne walory spektakli nie były doceniane w ostatnich latach. Tyle powstało festiwali, tak różnie sprofilowanych, tymczasem scenograficznego jeszcze nie było. W świadomości odbiorców polskiego teatru zakorzeni się być może wreszcie myśl, stanowiąca napęd mojej działalności, że nasz teatr wyrósł z plastyki i z obrazu. Do takiego wniosku skłania dorobek Kanto­ra, Szajny, Grzegorzewskiego czy Lupy.

Komfort pracy

Do rady programowej zaproszono twórców, których droga do teatru i w te­atrze była różna, łączy ich jednak doro­bek scenograficzny. To Ewa Braun — zdo­bywczyni Oscara za Listę Schindlera, Lech Majewski, artysta wizjoner rozwija­jący tradycję sztuki europejskiej w nowo­czesnych formalnie filmach, ale także reżyser teatralny. Kolejnym gościem był rysownik, m in. „The New York Times”, odkrywca K-dronu — Janusz Kapusta, współpracujący od lat z „Rzeczpospoli­tą”, a także Boris Kudlička związany z Teatrem Wielkim — Operą Narodową — współautor sukcesów operowych Mariu­sza Trelińskiego, także tych w Metropoli­tan Opera.

Dodatkowe wsparcie dla festiwalu i Centrum Spotkania Kultur stanowi dota­cja z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

— W tegorocznym konkursie dostaliśmy dofinansowanie na trzy lata, co pozwoli nam ze spokojem zaplanować program festiwalu do roku 2020 włącznie — powiedział nam Piotr Franaszek, dyrektor Centrum Spotkania Kultur w Lublinie. — Daje nam to bardzo duży komfort pracy, gdyż postanowiliśmy, że nasz festiwal nie będzie się ograniczać wyłącznie do kilku dni w ciągu roku, ale poszczególne edycje trwać będą przez kilka miesięcy. Dzięki temu dajemy naszej publiczności więk­szą szansę na zobaczenie wszystkich spektakli, które znajdują się w programie. Będąc w trakcie II edycji „Sceny w budo­wie”, pieczołowicie planujemy kolejną.

Duga odsłona festiwalu odbywa się w nowej formule — wydarzenia zaplanowano od stycznia do końca czerwca. Począ­tek uświetnił spektakl Gorset w reży­serii Leszka Mądzika. W lutym zaprezen­towano przedstawienie Malowany ptak Mai Kleczewskiej ze scenografią Wojcie­cha Pusia i Marcina Chlandy z kostiuma­mi Konrada Parola (Teatr Żydowski w Warszawie i Teatr Polski w Poznaniu), zaś pod koniec marca Chłopów w reżyserii Krzysztof Garbaczewskiego, ze sceno­grafią jego i Jana Strumiłły, z kostiumami Sławomira Blaszewskiego z Teatru Po­wszechnego w Warszawie.

Odbywały się spotkania, projekcje fil­mowe, warsztaty tworzenia masek — rów­nież z myślą o finałowym balu maskowym. Ceniona scenografka, rysowniczka, kostiumografka oraz projektantka mody Zofia de Ines poprowadziła warsztaty „Junky Style — modowy recykling”, pokazując, że do kompozycji nowych kreacji na pogra­niczu mody i kostiumu można wykorzy­stywać rzeczy znalezione, stare.

Finał przygotowano niezwykle mocny. 19 kwietnia 2018 r. odbyło się spotkanie z Olgą Tokarczuk, autorką książki Księgi Jakubowe, zaś dzień później Teatr Powszechny w Warszawie zaprezentował powstały na kanwie książki spektakl w reżyserii Eweliny Marciniak, który otrzy­mał Grand Prix I edycji festiwalu „Scena w budowie”. Scenografię, kostiumy i re­żyserię światła przygotowała Katarzyna Borkowska. Zaśpiewała Yasmin Levy, która wykonuje przede wszystkim muzy­kę sefardyjską, inspirowaną flamenco. Śpiewa w ladino, zapomnianym języku hiszpańskich Żydów.

Jednak faktyczny koniec nastąpi w czerwcu wraz z zamknięciem wystaw tematycznych. W przestrzeni Centrum Spotkania Kultur będzie można zobaczyć najbardziej charakterystyczne rekwizyty z kultowego filmu Juliusza Machulskiego Kingsajz. Twórcą scenografii do filmu był Janusz Sosnowski, wybitny artysta, który znany jest również z takich realiza­cji jak Seksmisja, Quo Vadis, Szczę­śliwego Nowego Jorku czy popularnego serialu telewizyjnego Ranczo. Na po­trzeby filmu stworzył ponad 200 makro- rekwizytów, w tym trzymetrową szpilkę czy sztućce w skali 20:1, ogromny telefon, megalatarkę, a także imbryk, w którym wygrzewa się Kilkujadek, grany przez Jerzego Stuhra. Eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum Kinematografii w Ło­dzi. A już 27 kwietnia odbędzie się pokaz komedii Juliusza Machulskiego.

„Opera Fashion” prezentuje modystyczne rękodzieła, szykowne obuwie, kostiumy, kapelusze, koturny, wielką modę i krawiectwo z najważniejszych tytułów operowych Teatru Wielkiego — Opery Narodowej w Warszawie. W alei Kultur można oglądać „Fashion Convent by Diligent”. Markę Diligent tworzy dwo­je młodych projektantów — Szymon Mrózek i Marta Pospieszna. Duet wspól­nie ukończył szkołę School of Form. Charakteryzuje ich indywidualizm i od­waga, nie boją się teatralnych konwencji. Każda odsłona marki Diligent jest unika­towa i ma swój wyrazisty, mocny przekaz.

Z kolei „Upadek Ikara” to wystawa naj­lepszych prac studentów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Krakowie, Łodzi, Gdańsku, we Wrocławiu oraz Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Projekty, makiety, szkice, instalacje scenograficzne i kostiumograficzne inspirowane są mito­logicznym motywem upadku Ikara.

Emocje konkursu

Najwięcej emocji — poza pokazami spektakli — wzbudza konkurs. Dla auto­rów najlepszego pod względem scenono- graficznym i kostiumowym spektaklu przeznaczono Grand Prix Złota Kieszeń, dodatkowo twórcy najlepszej scenografii i kostiumów otrzymują osobno Złotą Kieszeń. Łączna wartość to 25 tys. zł. Złota Kieszeń — Grand Prix to nagroda przyznawana wyłącznie po jednomyślnej decyzji jury w wysokości 10 tys. zł. Złote Kieszenie mają wartość 7,5 tys. zł.

Niemal etatowym gospodarzem gali jest Grażyna Torbicka, z wykształcenia teatralożka, absolwentka Wydziału Wiedzy o Teatrze w warszawskiej Aka­demii Teatralnej. — Uważam, że cenne są zjawiska, które koncentrują się na jakimś szczególnym aspekcie sztuki, w tym wypadku na kostiumach i scenografii — powiedziała Grażyna Torbicka, prowa­dząca tegoroczną galę wręczenia na­gród. — Są one nieodłącznymi elementa­mi dzieła teatralnego czy filmowego. Bliższe przyjrzenie się im przez zwykłe­go odbiorcę, a przecież do takiego także adresowany jest festiwal „Scena w budo­wie”, powoduje, że znacznie lepiej, głę­biej przeżyjemy spektakl teatralny lub film.

W tegorocznym jury znaleźli się: Do­minika Łarionow, Marcin Mroszczak, Małgorzata Szczęśniak i Elżbieta Wernio. Gdy zamykaliśmy numer, wciąż trwały obrady jury. Listę laureatów można zna­leźć na stronie: rp.pl/zycieregionow.