Osoby

Ur. 11 maja 1929, Warszawa – zm. 10 października 2012, Warszawa

Reżyser – jeden z najważniejszych w polskim teatrze drugiej połowy XX wieku. Po ukończeniu studiów aktorskich w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego (1952) wyjechał do Moskwy, gdzie podjął naukę reżyserii w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej (GITIS). Jako tzw. warsztat dyplomowy zrealizował tam Wyjątek i regułę Bertolta Brechta. Po powrocie do Polski zadebiutował Balem manekinów Brunona Jasińskiego w Teatrze Śląskim w Katowicach (1957). W Katowicach pracował do końca sezonu 1961/1962, wystawiając głównie polskie sztuki współczesne, m.in. Policję Sławomira Mrożka (1958). Ze studentami Politechniki Gliwickiej założył teatr STG i w 1960 przygotował prapremierę Ślubu Witolda Gombrowicza – spektakl został po kilku powtórzeniach zdjęty z afisza z powodów politycznych. Do tego tytułu Jarocki będzie potem wracał jeszcze pięć razy, w Polsce i za granicą, a ostatnie wystawienie w Starym Teatrze w Krakowie (1991) zostanie uznane za jedno z najwybitniejszych przedstawień reżysera.

W latach 1962-1998 Jarocki pracował jako etatowy reżyser w Starym Teatrze, gdzie odniósł największe sukcesy; stał się tam przede wszystkim specjalistą od dramaturgii współczesnej, realizując m.in. Matkę Stanisława Ignacego Witkiewicza (1964, nowa wersja 1972), Moją córeczkę Tadeusza Różewicza (1968), Garbusa (1975) i Portret (1988) Mrożka. W Krakowie głośne były też jego inscenizacje Calderona (Życie jest snem, 1983) i Eliota (Mord w katedrze, wystawiony w katedrze wawelskiej, równolegle zaś – z aktorami Teatru Dramatycznego – w warszawskiej archikatedrze św. Jana, 1982, jako odpowiedź na wprowadzenie stanu wojennego). W Teatrze Dramatycznym powstało również kilka głośnych premier lat siedemdziesiątych (Na czworakach Różewicza, 1972; Rzeźnia Mrożka, 1975; Król Lear, 1977), w późniejszym okresie Jarocki przeniósł się do Wrocławia i w tamtejszym Teatrze Polskim wyreżyserował m.in. Pułapkę Różewicza (1992), Płatonowa Antona Czechowa (1993) i Kasię z Heilbronnu Heinricha Kleista (1994). Od roku 2003 do śmierci związany był z Teatrem Narodowym w Warszawie, gdzie zrealizował wybitne premiery Gombrowicza (Błądzenie, 2004; Kosmos, 2005) i Mrożka (Miłość na Krymie, 2007; Tango, 2009). Ostatnim przedstawieniem Jarockiego stał się Samuel Zborowski, wystawiony pt. Sprawa w 2011.

Łącznie Jarocki wyreżyserował ponad 100 przedstawień w Polsce, pracował także za granicą, m.in. w Amsterdamie, Belgradzie, Nowym Sadzie, Wuppertalu, Zurychu. Prowadził również działalność pedagogiczną jako profesor Wydziału Reżyserii PWST w Krakowie. Za swoją twórczość otrzymał wiele wyróżnień i nagród, w tym Wielką Nagrodę Fundacji Kultury (2006) oraz tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (2002).

Nie ulega wątpliwości, że Jerzy Jarocki należał do najważniejszych i najbardziej utalentowanych reżyserów w Polsce. Interesował się przede wszystkim dramaturgią współczesną i jak nikt inny potrafił wydobywać z niej sensy i niuanse interpretacyjne. Był znany z wnikliwej analizy tekstu i z wielkich wymagań stawianym aktorom. Za pomocą sztuk Witkacego, Różewicza, Mrożka, Gombrowicza – rzadziej klasyków, jak Shakespeare czy Czechow – stawiał aktualne diagnozy społeczne i poszukiwał szans dla jednostki uwikłanej we współczesne konflikty, zarówno w mikro-, jak i w makroskali. W pracy z aktorami koncentrował się raczej na intelekcie niż na emocjach, wymagał intensywnej pracy, precyzyjnego wykonywania zadań scenicznych, stałej gotowości do podejmowania nowych wyzwań. W środowisku teatralnym cieszył się wielkim szacunkiem i autorytetem.

Wojciech Dudzik