Osoby

ORZECHOWSKI Stefan (25 VIII 1893 Warszawa - 18 XI 1965 Poznań), aktor, reżyser. Był synem Kon­stantego Ludwika O. i Edwardy Stefanii z Żeńczykowskich, mężem aktorki Marii Bąbolskiej. Ukończył szkołę realną M. Rychłowskiego w Warszawie, a w 1913 Klasę Dramatyczną przy Warsz. Tow. Muzycznym, gdzie był uczniem M. Frenkla, T. Rolanda, J. Śliwickiego i B. Ładnowskiego. Debiutował w T. Popularnym w Łodzi, w sez. 1913/14 występował tam w T. Miejskim, w 1914 w t. wileńskim. Następnie przeniósł się do Kijowa i grał do 1918 w T. Polskim. W 1918 wrócił do Warszawy i występował w t. Mozaika, w sez. 1918/19 w T. Małym, w 1919-21 w t. Bagatela w Krakowie, 1921-25 w T. Miejskich we Lwowie. Tutaj zaczął reży­serować. W sez. 1925/26 był aktorem i reżyserem w T. Polskim w Poznaniu, w 1926-29 znowu w T. Miejskich we Lwowie, w sez. 1929-30 w T. Miejskim w Toruniu, w 1930-32 w T. Miejskich w Łodzi. W 1932-37 był akto­rem, reżyserem i kierownikiem objazdów w Reducie. W tym okresie ożenił się z aktorką Marią Bąbolską. W 1937-39 należał do kierownictwa zespołu objazdowego, który przyjął nazwę T. Ziem Centralno-Wschodnich. Okres II wojny świat. spędził w Warszawie. Po powsta­niu warsz. został wywieziony do Pruszkowa, potem do wsi Siedlec pod Krakowem. W 1945-48 występował w T. Kameralnym TUR w Krakowie. W sez. 1948/49 w T. Wybrzeże w Gdańsku był aktorem, reżyserem i kierownikiem scen w Sopocie i we Wrzeszczu. Od 1949 do końca życia był aktorem i reżyserem T. Pol­skiego w Poznaniu. 6 IX 1964 obchodził tu jubileusz pięćdziesięciolecia pracy grając rolę Ciaputkiewicza ("Grube ryby"). Przez długi czas grywał amantów; potem role dram. i komediowe. T. Kwiatkowski pisał o jego występach w Krakowie: "Wszystkie te role były pełne umiaru, dyskrecji, niesłychanie estetyczne i z pełną kulturą aktorską odtworzone". Grał m.in. Wacława ("Zemsta"), Zbigniewa ("Mazepa"), Frania ("Szczęście Frania"), Bolingbroke'a ("Szklanka wody"), Fryderyka ("Fryderyk Wielki"), Millera ("Intryga i miłość"), Osbornę'a ("Kres wędrówki"), Poloniusza ("Hamlet"), Radosta ("Śluby pa­nieńskie"). Reżyserował m.in. "Spadkobiercę", "Zemstę", "Męża i żonę", "Lato w Nohant", "Henryka IV". Bibl.: Almanach 1965/66; Szczepkowska: 20 lat t. na Wybrze­żu; T. Wybrzeże 1946-1966, Gdańsk 1966; Express pozn. 1964 nr 210; Gaz. pozn. 1964 nr 210, 1965 nr 276; Głos wielk. 1964 nr 113; Kronika miasta Poznania 1965 nr 2 (J. Bykowski); Teatr 1966 nr 3; Twórczość 1964 nr 3 (T. Kwiatkowski);Akta SPATiF nr 2889. Ikon.: W. Bartoszewicz: O. jako Ryx (Król i aktor), rys., 1952 - MTWarszawa. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973