Osoby

KACZYŃSKI Józef (19 marca 1926 Ostrów Wielkopolski – 17 września 2000 Ostrów Wielkopolski),

aktor. 

Był synem Franciszka Kaczyńskiego i Zofii z Wawrzyniaków. W 1947 ukończył gimnazjum i liceum w Ostrowie Wielkopolskim i jak podawał, do 1950 występował tu w teatrze amatorskim. W tymże roku zaangażowany został do zespołu Państwowego Teatru w Gnieźnie (od 1955 Teatr im. Fredry), grał w nim do końca sezonu 1956/57. Przez dwa kolejne sezony, 1957/58 i 1958/59, był aktorem Teatru im. Bogusławskiego w Kaliszu. W 1959 w Warszawie zdał eksternistyczny egzamin aktorski. 

W 1959–61 występował w Teatrze Objazdowym Państwowego Przedsiębiorstwa Imprez Estradowych w Poznaniu. W 1961–64 należał do zespołu Teatru Popularnego (od 1962 Teatr Ziemi Pomorskiej) w Grudziądzu, od 15 września 1964 do 27 lipca 1965 grał na Scenie Polskiej Těšinského divadla w Czeskim Cieszynie, w 1965–67 w Teatrze im. Kruczkowskiego w Zielonej Górze, a w sezonie 1967/68 znów w Kaliszu. Od sezonu 1968/69 zaangażował się do Teatru Dramatycznego w Wałbrzychu i pozostał w jego zespole do emerytury, na którą przeszedł 9 września 1991. 

Od początku swoich występów był często obsadzany w rolach głównych i drugoplanowych, zarówno w repertuarze klasycznym, jak i współczesnym; grał: Albina (Śluby panieńskie, 1954), Landry’ego (Świecznik, 1955), Nieznajomego (Świerszcz za kominem, 1956), Wacława (Zemsta, 1956), Bassania (Kupiec wenecki, 1958), Zygmunta Augusta (Barbara Radziwiłłówna Alojzego Felińskiego, 1960), Miłowzorowa (Grzesznicy bez winy, 1961), Walerego (Skąpiec, 1962), Śmigalskiego (Zemsta, 1965), Pana Smitha (Łysa śpiewaczka, 1966), Chmurę (Egzamin, 1966), Kleanta (Świętoszek, 1967). W Wałbrzychu poszerzył dorobek aktorski o wiele ciekawych postaci. Był tu lubiany przez publiczność i życzliwie oceniany przez krytykę. W latach późniejszych szczególnie podobał się w komediach (choć nieczęsto był w nich obsadzany), np. Lapkin-Tiapkin (Rewizor, 1984) w jego wykonaniu był

przezabawny w ubiorze, ruchu i mimice 

(Jacek Sieradzki). 

Inne dobre role z tego okresu, to: Lucjo (Miarka za miarkę, 1970), Michał (Jasełka moderne, 1972); Joachim Peters (Niemcy), Trot (Okapi) – 1974; Grzegorz (Dzika kaczka), Zagozda (Róża) – 1975; Anuczkin (Ożenek, 1976), Ojciec (Dwa teatry, 1979), Pathelin (Mistrz Piotr Pathelin, 1981), Wojewoda (Mazepa, 1984), Szef (Zegarek, 1985), Dziadek Tadek (Jaja jak berety, 1987), Eugeniusz (Tango, 1989), Arie-Lejb (Benia Krzyk, 1991) i grany już na emeryturze Sir Edmund Milne (Lady i generał, czyli Petycja, 1992). 

W 1970–2000 wystąpił w kilku filmach i telewizyjnych serialach. Przez wiele lat w Wałbrzychu pracował społecznie, występował w szpitalach i domach opieki. 

Bibliografia

Almanach 2000/2001; 20 lat T. Dramatycznego w Wałbrzychu 1964–84 (il.); XX-lecie T. w Zielonej Górze 1951–71; Kaszyński: Teatralia; 50 lat Sceny Polskiej TD; Gaz. Rob. 1985 nr 10 (wywiad z K. oraz il.); Teatr 1984 nr 6 (J. Sieradzki); Programy (m.in. „Zegarek”, Wałbrzych T. Dramatyczny, 1985; tu nota biograficzna K. oraz il.), wycinki prasowe, IS PAN; Akt zgonu, Arch. USC Ostrów Wielkopolski; Akta, T. Dramatyczny Wałbrzych, ZASP (fot.); Almanach 1944–59; www.filmpolski.pl 

Ikonografia

Fot. – Bibl. Nar., ITWarszawa, T. Dramatyczny Wałbrzych.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.