Osoby

SZYMAŃSKI Alfred (29 XI 1896 Kraków -22 X 1959 Kraków), aktor. Był synem Władysława Sz. i Ade­li z Palmrichów, mężem aktorki Jadwigi Żmijewskiej. Ukończył gimn. i Akademię Sztuk Pięknych w Kra­kowie. 1 V 1919 debiutował w pozn. T. Polskim; w 1919-25 występował w T. im. Słowackiego w Krakowie, kształcąc się jednocześnie w szkole dram., którą ukończył w 1924. W sez. 1925/26 występował w T. Miejskim w Łodzi, 1926/27 w warsz. T. Narodowym, 1927/28 w lwow. T. Miejskich, w 1928-32 znów w T. im. Słowackiego w Krakowie, w sez. 1932/33 w wil. T. Miejskich, w 1933-35 w T. Miejskich w Łodzi, w 1935-37 znów w T. Miejskich w Wilnie. Od 1937 do 1941 występował we Lwowie w T. Miejskich, a po­tem w T. Polskim, gdzie podjął też pracę w sez. 1944/45. W 1945 wraz z zespołem lwow. przeniósł się do Ka­towic, a w 1946 zaangażował się do Miejskich T. Dramatycznych w Krakowie i tu na scenie T. im. Słowackiego, a okresowo także w T. Starym, występo­wał do końca życia. Od 1947 wykładał w tamtejszej szkole aktorskiej. Był członkiem zasłużonym ZASP. J. Maśliński podkreślał w nekrologu, że wbrew roz­powszechnionej opinii był to aktor "nie tylko roman­tyczny i nie tylko bohater urzekający znakomitą postacią oraz siłą i kulturą słowa", zwracał uwagę na "zmysł charakterystyczności, precyzyjnej a dyskret­nej obserwacji podbarwionej humorem". Ważniejsze role: Hrabia Henryk ("Nie-boska komedia"), Zygmunt August ("Zygmunt August" S. Wyspiańskiego), Petrucchio ("Poskromienie złośnicy"), Rodrygo ("Cyd"), Gospo­darz ("Wesele"), Przełęcki ("Uciekła mi przepióreczka"), Edyp ("Król Edyp"), Prezydent ("Intryga i miłość"), Wierszynin ("Trzy siostry"), Masynissa ("Irydion"). Sz. opublikował kilka artykułów na temat sztuki aktorskiej m.in. w "Teatrze" (1952 nr 3, 1954 nr 10). Bibl.: Almanach 1959/60; Łoza: Czy wiesz I (il.); Dz. pol. 1959 nr 253 (H. Vogler); Gaz. krak. 1959 nr 256; Teatr 1959 nr 24; Życie lit. 1959 nr 45 (J. Maśliński); Afisze i programy, 1S PAN; Akta SPATiF nr 478. Ikon.: W. Dunin-Marcinkiewicz: Sz. jako Zygmunt August (Zygmunt August), akw., 1932-MTWarszawa; W. Dunin-Marcinkiewicz: Sz. jako Borys (Iwan Groźny), akw., 1933 - PWST; B. Cudzich: Sz. jako Malarz (Faryzeusze i grzesznik), rys., 1950 i Sz. jako Poleżajew (Niespokojna starość), rys., 1951-MHKraków; A. Stopka: Sz. jako Karwacki (Epide­mia), karyk., rys., 1953 - MHKraków; Fot. w rolach - MT Warszawa. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973