Osoby

LIPCZYŃSKI Zbigniew Stanisław, właśc. Z.S. Karrer (31 III 1907 Lwów - 3 VII 1980 Katowice), śpiewak, dyrygent. Był synem Konstantego (Konstantyna) i Anny Natalii Karrerów, mężem Antoniny Michaliny z domu Vetter, chórzystki Opery Śląskiej w Bytomiu. Nazwisko zmienił urzędowo. W 1925 ukończył Gimn. im. Jordana we Lwowie; jako uczeń przez trzy 1. brał lekcje gry na skrzypcach u Z. Bańkowskiej. Przez rok (1925-26) studiował polonisty­kę na Uniw. Jana Kazimierza. Od 15 IX 1926 do 1931 był chórzystą opery, równocześnie kształcił się w szkole operowej Konserwatorium Pol. Tow. Muz. we Lwowie. Śpiewu uczył się u I. Rużyckiej, harmonii i kompozycji u J. Kofflera, reżyserii ope­rowej u A. Ułuchanowa. W sez. 1931/32 był już solistą, śpiewał drugoplanowe partie barytonowe. Po likwidacji opery w 1932, założył chór rewelersów "Wesoła Piątka", który występował w rewiach i kinoteatrach zyskując szybko popularność; L. sam w nim śpiewał i pisał piosenki dla zespołu. W 1934 związał się z lwow. rozgłośnią PR; "Wesoła Piątka" śpiewała w audycjach Wesołej Lwowskiej Fali; L. komponował piosenki i był autorem audycji muz. i literacko-muzycznych. Dokonał także radiofonizacji kilku mniej znanych oper P. Mascagniego, E. Humperdincka, Ch. Lecocq'a. Dorywczo brał udział w przedstawieniach operowych we Lwowie (np. "Trubadur", "Tosca"). W grudniu 1937 przeniósł się do rozgłośni radiowej w Katowicach, zajmował się muz. rozrywkową i reżyserował słuchowiska. Rozkazem mobilizacyjnym skierowany 2 IX 1939 do rozgłośni pol. w Baranowieżach, objął 10 IX kierownictwo programu, ale już 16 IX Niemcy zbombardowali radiostację. Dotarł do Lwowa, gdzie do czerwca 1941 pracował jako chórzysta i asystent chórmistrza w ukr. T. Opery i Baletu; śpiewał też drobniejsze partie solowe. W marcu 1942 zaanga­żował się do chóru Lwow. Ukraińskiego T. Miej­skiego. Działał w ruchu oporu, w 1943 był człon­kiem Lwow. Izby Kultury i zabezpieczał pol. muzykalia w bibliotece T. Wielkiego. Organizował tak­że konspiracyjne koncerty. Od lipca 1944, po ucie­czce Niemców ze Lwowa, brał udział jako chórmistrz w wystawieniu "Halki" w języku ukr., przy­gotowanym przez artystów w większości pol. w dawnym t. skarbkowskim (prem. 14 IX 1944); do lipca 1945 był dyrygentem chórów Akademickiego T. Opery i Baletu we Lwowie. W sierpniu 1945 z zespołem Polskiego T. Dramatycznego przyjechał do Katowic, gdzie do końca sez. 1945/46 był dy­rygentem i zastępcą kier. muz. T. Miejskiego. Jed­nocześnie podjął pracę w radiu (1945 do 31 VIII 1947); zaangażował się 1 IX 1947 do Opery Śląskiej w Bytomiu na stanowisko chórmistrza. W 1952 został pierwszym dyrygentem nowo powstałej Ope­retki Śląskiej w Gliwicach; był nim do przejścia na emeryturę w końcu sez. 1971/72, sprawował kierownictwo muz. dwudziestu premier. W 1955 obchodził w Gliwicach jubileusz trzydziestolecia, w 1971 - czterdziestopięciolecia pracy artyst. (dyry­gował przedstawieniem "Wiedeńska krew"). Był kom­pozytorem i współautorem libretta operetki "Biała wilczyca", wystawionej w Gliwicach w 1959; auto­rem wielu piosenek publikowanych we Lwowie, Krakowie i Katowicach oraz opracowań operetko­wych. Jego wiersze satyryczne drukował tygodnik "Kocynder" (1945^7). Komponował muz. do fil­mów dla Wytwórni Filmów Naukowo-Oświatowych w Łodzi (1950-54), a także dla T. Lalek Ateneum w Katowicach, pisał piosenki i skecze dla katowic­kiego T. Satyry (1954-58), gdzie w 1955, a być może dłużej, był członkiem Kolegium Artystyczne­go. Przekładał też libretta oper i operetek granych na wielu pol. scenach; niektóre utwory opatrywał pseud. Rafał Wit. Był też działaczem SPATiF-u, SPAM-u i Związku Autorów i Kompozytorów Roz­rywkowych. Bibl.: Almanach 1979/80; Błaszczyk: Dyrygenci; Cz. Halski: Polskie Radio Lwów, Londyn 1985; Jankowski, Misiorny; Kwiatkowski: Tu PR Warszawa; Linert: T. Ślą­ski; Opera Śląska 1945-55 (il.); Dz. Zach. - Wieczór 1955 nr 289 (il.); Poglądy 1972 nr 10 (il.); Trybuna Rob. 1971 nr 308 (il.); Afisze, programy, wycinki prasowe, IS PAN, MTWarszawa (tu album F. Denis-Sioniewskiej); Akta (tu fot.), ZASP; Akta, Operetka Śląska Gliwice; Archiwum domowe dziennikarza Marka Brzeźniaka, Ka­towice. Ikon.; T. Dyniewski: Karyk., rys. repr. Dz. Zach. - Wie­czór 1955 nr 289. Fot.: - Arch. Dok. Mech. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994