Osoby

Reżyser, pisarz, teatrolog, pedagog.

Urodził się 29 czerwca 1936 w miejscowości Mokrsk Dolny.

Na Uniwersytecie Poznańskim ukończył w 1958 polonistykę, w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie w 1962 – reżyserię, doktoryzował się na podstawie rozprawy Cypriana Norwida teatr bez teatru (wyd. 1971), habilitował w 1975 z historii teatru, wydając pracę Teatr wspólnoty (wyd. 1972).

Jako reżyser debiutował trzema jednoaktówkami Mrożka w 1962 w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku (tu także wystawił w 1963 Kaukaskie kredowe koło Brechta), następnie współpracował z teatrami w Warszawie (Teatr Polski, Pierścień wielkiej damy Norwida, 1962), w Toruniu (między innymi Wesele Wyspiańskiego, 1965, i Nie do obrony Osborne'a, 1966), w Łodzi (Teatr Powszechny), Krakowie (Teatr im. Słowackiego, Za kulisami Norwida, 1970).

Dyrekcja w Lublinie i we Wrocławiu

W Teatrze im. Osterwy w Lublinie wyreżyserował w 1965 Aktora Norwida, a w 1967 został kierownikiem artystycznym tej sceny (pełnił tę funkcję do 1974, od 1972 będąc także dyrektorem naczelnym). Repertuarem, poziomem pracy reżyserskiej spowodował, że był to najbardziej twórczy okres w powojennej historii tego teatru. Kilka lubelskich przedstawień Brauna było szeroko komentowanych i wysoko ocenionych – na przykład Kleopatra i Cezar Norwida (1968), Różewicza Akt przerywany (1970), Kartoteka (1972), Stara kobieta wysiaduje (1973). Na początku lat siedemdziesiątych był także adiunktem na polonistyce Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

W latach 1975–1984 prowadził Teatr Współczesny im. Wiercińskiego we Wrocławiu. W tym czasie wykładał też na Uniwersytecie Wrocławskim, PWST w Krakowie i paru uniwersytetach w USA. Do znaczących premier Brauna we wrocławskim teatrze należą Różewicza Białe małżeństwo (1975), Przyrost naturalny (1979), Pułapka (1984).

Zrealizowana w 1983 Dżuma wg Camusa, która łączyła wątki powieści z Dziennikiem roku zarazy Defoe, była w zamiarze Brauna obrazem stanu wojennego w Polsce; inscenizacja ta stała się przyczyną niepodpisania przez władze dalszej umowy o pracę z dyrektorem teatru.

Emigracja

Braun wyjechał do USA, gdzie od 1985 mieszka na stałe. Wykładał tam na kilku uczelniach, między innymi New York University, University of California w Santa Cruz, reżyserował w amerykańskich teatrach, od 1989 jest profesorem w State University of New York w Buffalo, kieruje studiami aktorskimi i reżyserskimi.

Dorobek pisarski

Przez wszystkie lata publikował swoje prace z zakresu historii teatru, kilka z nich przełożył na język angielski – Nowy teatr na świecie 1960–1970 (1975), Druga reforma teatru? (1979), Wielka Reforma teatru w Europie (1984), Teatr polski 1939–1989: obszary wolności – obszary zniewolenia (1994), Szkice o ludziach teatru (1996), Kieszonkowa historia teatru na świecie XX wieku (2000), Krótka historia teatru amerykańskiego (2005).

Wieloletnia współpraca Brauna z Tadeuszem Różewiczem znalazła wyraz w ich wspólnej książce Języki teatru (1989). Braun jest także autorem podręczników Przestrzeń teatralna (1982), Wprowadzenie do reżyserii (1998).

Napisał również kilka powieści, między innymi Dzień świadectwa (1999) – rzecz o tym, jak postać Jana Pawła II i jego pontyfikat odbijają się w sercach i umysłach ludzi zapatrzonych w niego z miłością, a także mu niechętnych, Pomnik (1989), Pożegnanie z Alaską (1996); jest także autorem dramatów, które sam w teatrze reżyserował, na przykład monodram Święty las (1983) grany i drukowany pod tytułem Hollywood znaczy święty las, drugi monodram Broadway, mój Broadway (1990), Valesa (1982), Bojkot (1991), Pani Helena (1989), Tamara L. (2001), Szkło bolesne (2004).

Jego książką wspomnieniową, napisaną wspólnie ze Stanisławem Beresiem, jest Rozdarta kurtyna: rozważania nie tylko o teatrze (1993).

W serii Wydawnictwa Uniwersytetu Rzeszowskiego „Z Archiwum Pisarza”  ukazały się tomy Mój teatr Różewicza (2013) i Mój teatr Norwida (2014), w których reżyserskie komentarze do realizacji dzieł najważniejszych w dorobku Brauna autorów uzupełniono obszerną dokumentacją.