Osoby

ZBIERZYŃSKA Halina Maria, z domu Ślusarek, zamężna Muszkat, pseud. H. Mirecka (1 XI 1897 Poznań lub 2 XI 1897 Krotoszyn - 12 IX 1977 Kalisz), aktorka. Druga data i miejsce urodzenia wg aktu zgonu. Była córką Stanisława Ślusarka i Felicji z Wilczańskich, żoną -> Czesława Zbierzyńskiego (właśc. Muszkata). Kształciła się na wyż­szych kursach żeńskich A. Baranieckiego w Kra­kowie. Według własnej relacji występowała w T. Polskim w Poznaniu od 1914 i debiutowała w roli Kropeczki w "Świerszczu za kominem" (granym od 25 VII 1918, ale brak informacji o jej udziale w premierze). W teatrze tym występowała od lutego 1917 aktorka Mirecka o nie ustalonym imieniu, a w 1918 sporadycznie Czesława Mirecka, także Mira (m.in. Isia i Kuba w "Weselu"). Od lutego do kwietnia 1920 była w T. Plebiscytowym pod kier. T. Działosza, występującym na Warmii i Mazurach, a w lecie t.r. (już jako Z.) w Ruchomym T. dla Naszego Żołnierza Tow. Ochrony Kresów Wschodnich pod kier. M. Objezierskiego. W sez. 1922/23 należała do zespołu T. Miejskiego w Grudziądzu. Podawała, że przez cztery lata grała na scenach Grudziądza, Torunia i Bydgoszczy, ale brak w źródłach infor­macji o jej pracy w tych miastach w sez. 1923/24 i 1924/25. Na jesieni 1923 występowała (pod pseud. Mirecka) w Kaliszu w zespole T. Miejskiego Zjed­noczonych Miast z siedzibą w Lesznie. Od kwietnia do lipca 1924 grała (jako Z.) w objazdowym zespole K. Adwentowicza w miastach Wielkopolski i w Radomiu, Kielcach, Zamościu. W kwietniu 1925 (znów jako Mirecka) była w Objazdowym Zespole Aktorskim ZASP-u, w sez. 1925/26 ponownie w Grudziądzu, 1926/27 w T. im. Fredry w Warszawie, 1929/30 w T. Ateneum, w pocz. 1931 w Operetce na Bielańskiej, w lecie 1932 w Toruniu i Ciecho­cinku podczas występów gościnnych E. Gistedt; w pocz. 1936 w T. Ziemi Krakowskiej w Kielcach oraz, jak podawała, do 1939, w objazdach zespołu K. Adwentowicza, w warsz. T. Kameralnym i w objazdowej operetce W. Szczawińskiego w Krynicy. Niektóre podane tu informacje mogą dotyczyć wy­stępujących w 1. międzywojennych na pol. scenach: aktorki -> Hanny Mireckiej lub Heleny Mireckiej. Okupację niem. spędziła w Warszawie: m.in. pra­cowała jako kasjerka w kawiarni E. Gistedt na Nowym Świecie. Po powstaniu warsz. wywieziona do obozu pod Hanowerem, wróciła do Polski w 1946. Występowała w Poznaniu w T. Wojskowym Miniatury mieszczącym się w Okręgowym Domu Żołnierza. Od 1947 do emerytury, na którą przeszła 1 IX 1970, była aktorką T. im. Bogusławskiego w Kaliszu. Po wojnie używała (także urzędowo) na­zwiska Zbierzyńska. W styczniu 1960 obchodziła jubileusz czterdziestu lat pracy; 20 II 1968 jubileusz pięćdziesięciolecia (rola Pani Pernelle w "Świętosz­ku"). W sez. 1952/53 grała gościnnie Kamińska ("Spra­wa rodzinna") w T. im. Jaracza w Łodzi. Była ulubienicą kaliskiej publiczności; miała wro­dzoną vis comica i "ogromny temperament przeja­wiający się w dużej ruchliwości, bardzo ekspresywnym sposobie podawania tekstu, w wyrazistym ge­ście". Zarzucano jej czasem szarżowanie, ale pod­kreślano także jej kulturę scen. i intuicję artysty­czną. Najlepiej czuła się w komediach i farsach, grywała też role "kobiet głupich i śmiesznych, za­ślepionych i złych, częstokroć o wypaczonych przez życie charakterach" (U. Aszyk). Do najważniejszych należały: tyt. w "Pani prezesowej" (1948), Dziurdziulińska ("Klub kawalerów", 1948 i 1968), Berta ("Nie­mcy", 1950), Puchalska ("Imieniny pana dyrektora", 1954), Dulska ("Moralność pani Dulskiej", 1955), Dyndalska ("Damy i huzary", 1956), Fiokła ("Ożenek", 1959), Gzymsikowa ("Romans z wodewilu", 1959). Bibl.: Almanach 1977/78; Kaszyński: Teatralia; Krasiński: Teatr Jaracza; Kwaskowski; 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 403; Express Por. 1936 nr 35; II. Prz. Teatr. 1920 nr 24; Kur. Warsz. 1920 nr 155; Scena Pol. 1922 z. 6-12; Ziemia Kaliska 1968 nr 10 (il.); Afisze, programy (m.in. program "Świętoszka" z 1968 w t. kaliskim, tu artykuł U. Aszyk), IS PAN; Akta (tu fot.) i kartoteki, ZASP; Akta, T im. Bogusławskiego Kalisz; Garlicka: Życie teatr. przedmieść; Maciejewska: Teatr w Poznaniu; Wosiek: Teatry objazdowe. Ikon.: Fot. - IS PAN, ZASP. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994