Osoby

JARSZEWSKI Stanisław, właśc. S. Jarosz (16 IV 1883 Lwów - 22 IV 1952 Bielsko), aktor, dyr. teatru. Był synem -> Karola J. i - Amelii J., mężem -> Wandy J. Młodość spędził we Włoszech, dokąd wywiozła go matka przeciwna jego wstąpieniu na scenę. Studia roz­począł w akademii marynarki w Fiume (obecnie Rijeka), ale w 1900 przerwał je i wrócił do Polski. Wstąpił wtedy do Klasy Dramatycznej przy Warsz. Tow. Mu­zycznym, którą ukończył w 1902. 5 VII 1902 debiuto­wał w warsz. T. Ludowym w roli Konrada ("Młynarz i jego córka"), a następnie zaangażował się na sez. 1902/03 do zespołu F. Felińskiego w Sosnowcu. W sez. 1903/ 04 występował w t. łódz., w początku 1905 w zespole J. Puchniewskiego w Sosnowcu, później w zespołach B. Bolesławskiego i W. Siemaszkowej dających przed­stawienia w miastach Ukrainy. W tym czasie ożenił się z aktorką Wandą Zybert. W 1906 wraz z nią wy­stępował w zespole Cz. Janowskiego w Kijowie i w objazdach, a następnie założył własny zespół, którym jednak oficjalnie kierowała jego żona. Zespół ten występował m.in. w Kijowie (grudzień J906), w Ka­mieńcu Podolskim i Białej Cerkwi. W lecie 1907 wrócił do Warszawy i zaangażowany został do zespołu objazdowego K. Kamińskiego. Od listopada tego roku występował w T. Małym w Warszawie, w 1909-13 w T. im. Słowackiego w Krakowie. We wrześniu 1911 był na gościnnych występach w T. Popularnym w Ło­dzi. W sez. 1913/14 występował zapewne w t. łódz., a także przebywał w Paryżu, gdzie pracował w wy­twórni film. Pathe-Freres. Po wybuchu I wojny świat. przedostał się do Wiednia, gdzie przez krótki czas występował w T. Polskim (z jego zespołem był także w Pradze). Następnie wstąpił do wojska. W 1919 wrócił do Warszawy i występował wraz z ojcem w T. Letnim. W sez. 1924/25 grał w T. im. Fredry, 1925/26 w T. Polskim i Małym, 1926/27 w T. Odrodzonym, później w T. Ćwiklińskiej i Fertnera, w lecie 1927 w T. Letnim, w sez. 1927/28 w T. Miejskim w Łodzi, 1928/29 w Grodnie, 1929/30 w T. Miejskich we Lwowie. W 1930-33 należał zapewne do zespołu T. Narodowego. Od 1933 brał udział w objazdach zespołu Reduty. Podczas II wojny świat. w listopadzie 1940 wystąpił w T. Miasta Warszawy, ale wkrótce usunął się całkowicie od działalności teatralnej. W 1945 przebywał przez krótki czas w Schronisku Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie, ale po dojściu do zdrowia opuścił je i od września 1946 zaangażował się do T. Polskiego w Bielsku, gdzie pozostał do końca życia. Tutaj też obchodził 17 IV 1948 jubileusz czterdziesto­pięciolecia pracy występując w roli Prof. Junka ("Ludzie na krze"). Obdarzony dobrymi warunkami zewnętrznymi, w po­czątkach kariery grał m.in. Efraima ("Judyta" F. Hebbla), Oswalda ("Upiory"), Maciusia ("Zaczarowane koło"), Albina ("Śluby panieńskie"). Później grywać zaczął role charakterystyczne, takie jak: Demur ("Jan Maciej Karol Wścieklica"), Bęczkowski ("Uciekła mi przepióreczka"). Po wojnie grał m.in. Dulskiego ("Moralność pani Dulskiej"), Kapelana ("Damy i huzary"), Pustelnika ("Balla­dyna"). Bibl.: Lorentowicz: T. Polski; Teatr 1952 nr 8; Afisze i progra­my, IS PAN (w szczególności program na jubileusz S. J. w 1948 oraz na dziesięciolecie T. Polskiego Bielsko-Cieszyn). Ikon.: S. Dąbrowski: J. jako Liapkin-Tiapkin ("Rewizor"), rys., 1915 - zb. S. Dąbrowskiego; Fot. pryw. - Bibl. Ossol. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973