Osoby

KOSSAKÓWNA Eugenia, zamężna Poreda, też: Eugenia Kossak-Poredowa (29 grudnia 1905 Warszawa – 7 kwietnia 1991 Warszawa),

tancerka, aktorka. 

Była córką Michała Kossaka, brygadzisty w warszawskiej fabryce wyrobów metalowych „Konrad Jarnuszkiewicz i S-ka” przy ul. Grzybowskiej, i Leokadii z domu Stefan; żoną śpiewaka Kazimierza Poredy (ślub 31 grudnia 1933 w Warszawie). W wieku siedmiu lat rozpoczęła naukę w szkole baletowej przy Teatrze Wielkim w Warszawie. W 1919–28 tańczyła na scenie Teatru Wielkiego, najpierw jako uczennica, a potem jako tancerka w zespole warszawskiego baletu. Wystąpiła np. jako: Wiochna w obrazach „Krzemionki” i „Olkusz” oraz Panna i jedno z Bliźniąt w obrazie „Apoteoza” w Panu Twardowskim Ludomira Różyckiego (1921; też 1922 i 1924), Rusałka w operze Goplana (1921), w Bajce Ludomira Michała Rogowskiego (1923), jako Almejka w Szeherezadzie (1925). Przez dwa lata była solistką baletu w zespole objazdowym na terenie Rumunii. W 1929–34 występowała w warszawskich teatrach rewiowych: Czerwony As, Kometa, Hollywood. Od 1934 do 1939 ponownie była tancerką Teatru Wielkiego. Tańczyła w 1934 w Nocy Walpurgi w Fauście, w 1935 Pokojówkę i Lalkę ze skakanką w Wieszczce lalek, w 1937 w suicie Schubertiana, Krasawicę w Panu Twardowskim, w 1938 Druhnę i Przyjaciółkę w Harnasiach. 

Podczas II wojny światowej i okupacji niemieckiej była na utrzymaniu męża; sporadycznie tańczyła na scenach jawnych, np. w kwietniu 1944 w rewii w teatrze Figaro. Po powstaniu warszawskim została wysiedlona do Łowicza, gdzie występowała od 18 lutego do 27 sierpnia 1945 w Teatrze Ludowym Ziemi Łowickiej, skąd powołano ją do pracy w Miejskiej Szkole Baletowej w Toruniu. 

Po powrocie do Warszawy, od października 1945 pracowała na scenach Miejskich Teatrach Dramatycznych. W sezonie 1945/46 na inaugurację Teatru Comoedia opracowała (wraz ze Stanisławem Cywińskim) choreografię do Królowej przedmieścia (premiera 3 listopada 1945; grała też Staszkę i tańczyła), a na Scenie Muzyczno-Operowej zatańczyła w Chopinianie i Nocy Walpurgi. W sezonie 1946/47 wystąpiła w Teatrze Powszechnym w roli Józi (Damy i huzary) oraz jako Dama dworu i Bóstwo (Słowik), a w Teatrze Małym w roli Wiliamowej Dudgeon (Uczeń diabła). W sezonach 1946/47 i 1947/48 w zespole baletu Sceny Muzyczno-Operowej tańczyła m.in. w Halce, Sprzedanej narzeczonej i Królu włóczęgów. Od 1 października 1948 do 30 czerwca 1951 była tancerką Opery w Warszawie; tańczyła w 1951 w Panu Twardowskim role: Chimery, Panny Pięknej, Czarownicy i w scenie ludowej. W 1952 w warszawskim Teatrze Nowym wystąpiła w scenie baletowej w Śnie nocy letniej. 

W 1951–53 współpracowała z Rosyjskim Stowarzyszeniem Kulturalnym; prowadziła też zajęcia taneczne w zespole „Dzieci Warszawy” w Młodzieżowym Domu Kultury przy ul. Konopnickiej oraz w Zespole Pieśni i Tańca „Mazowsze”. W 1968 przeszła na emeryturę.

Bibliografia

Almanach 1990/91; 10 lat Opery warsz. 1945–55; Komorowska: Szymanowski; Mamontowicz-Łojek: Terpsychora; Mościcki: Teatry 1944–45; Kur. Warsz. 1937 nr 49; Pam. Teatr. 1997 z. 1–4 s. 101; Scena i Widownia Warsz. 1948 nr 5 s. 60; Teatr i Kino 1922 nr 2, 3, 25; Życie Warsz. 1991 nr 86; Akt ślubu nr I–23/231/1933, Arch. USC Warszawa; Akta, T. Wielki Warszawa, ZASP (fot.); Programy, MTWarszawa; Pudełek: Materiały 1915–39; Rymkiewicz: T. Powszechny; Almanach 1944–59. 

Ikonografia

Fot. – ITWarszawa.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.