Osoby

BOGUSIŃSKI Aleksander Roman (25 II 1877 Kra­ków - 30 XII 1953 Warszawa), aktor. Był synem Fili­pa i Anny B., mężem -> Eugenii B. Uczeń A. Trapszy, debiutował w grudniu 1895 w T. Miejskim w Krako­wie i występował tam do czerwca 1897, grając role epi­zodyczne. W 1897-1900 występował na prowincji w zespole E. Majdrowicza (m.in. Radom, Kielce, Ostro­wiec, Częstochowa, Zawiercie, Kalisz - tu w lipcu 1900). 18 VI 1899 w Warszawie ożenił się z aktorką Eugenią Czyżewicz. W sez. 1900/01 z zespołem F. Fe­lińskiego występował w Sosnowcu, w lecie 1901 z tym samym zespołem w warsz. t. ogr. Fantazja, w sez. 1901/02 w zespole H. Morozowicza w Lublinie, w 1905 tamże u C z.Wiśniewskiego, w sez. 1905/06 z zespołem B. Bolesławskiego na Ukrainie, a od lutego 1906 w zespole Cz. Janowskiego w Kijowie; w okresach letnich 1906 i 1907 w Ciechocinku w zespole F. Feliń­skiego. W 1906-1912 należał do zespołu T. Polskiego w Poznaniu i wraz z tym zespołem występował gościnnie w Królestwie Polskim i w Galicji. W sez. 1912/13 praco­wał w T. im. Słowackiego w Krakowie, w sez. 1913/14 w T. Polskim w Łodzi (tu także reżyserował), a w sez. 1914/15 w Warszawie w T. Małym. Przed I wojną świat. pisał także nowelki, które były publikowane w "Kurie­rze Poznańskim" i w "Prawdzie". W 1915-17 przeby­wał w Kazaniu, w 1917 występował w Moskwie (w No­wym T. Polskim pod dyr. B. Skąpskiego), a następnie w Kijowie. Po powrocie do kraju występował stale w Warszawie: w 1918-23 w T. Polskim i w T. Małym, w sez. 1923/24 w T. Komedia, w 1924-35 znowu w T. Pol­skim i w T. Małym (gł. na scenie T. Małego), w grudniu 1931 w T. na Chłodnej, w 1934-36 na scenach TKKT (głównie w T. Narodowym i T. Nowym), w 1936-39 w T. Polskim i w T. Małym. W październiku 1929 ob­chodził jubileusz trzydziestolecia pracy aktorskiej. Był dobrym aktorem charakterystycznym; grał takie role, jak np. Pietro Negri ("Beatryks Cenci" J. Słowackie­go), Rejent ("Zemsta"), Pagatowicz ("Grube ryby"), Lubo­mir ("Pan Geldhab"), Żymalski ("Wicek i Wacek"), Nos ("Wesele"), Vadier ("Sprawa Dantona"), Pan de la Perliere ("Pomysł panny Franciszki"), Verviers ("Papa"). W okresie II wojny świat. występował w Warszawie w t. jawnych Miniatury (1943) i Komedia (1944). Od stycznia 1946 występował w T. Polskim w Warszawie. 15 IV 1947 obchodził tam jubileusz pięćdziesięciolecia pracy scenicznej. W ostatnim okresie życia i pracy suk­cesy artyst. przyniosły mu role Księcia Tugouchowskiego ("Mądremu biada") w 1951 i Hr. Licińskiego ("Lalka") w 1952. W okresie dwudziestolecia międzywojennego występował w kilkunastu filmach pol., m.in.: "Panna po wojnie" (1919), "Strzał" (1922), "Ziemia obiecana" (1927). Drugą żoną B. była Stanisława z domu Grozmani (ślub 17 VII 1920). Bibl.: Banaszkiewicz, Witczak; Filler: Melpomena; Jewsiewicki: Materiały; Lorentowicz: T. Polski (il.); Olszewski: Z kro­nik teatr.; 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 374, 376, 381, 384, 387, 388, 391; Kur. warsz. 1906 nr 244, 300, 1920 nr 202, 1924 nr 140, 1931 nr 349; Pam. teatr. 1963 z. 1-4 (A. Wysiński s. 185, 200); Teatr 1947 nr 4/5, 1954 nr 2; Afisze i programy, IS PAN; Afisze, MTMoskwa; Mika; Straus: Repertuar 1914-1915, 1915-16; Akt urodzenia, parafia Panny Marii Kraków. Ikon.: Fot. w rolach - IS PAN, MTWarszawa. Film.: 1931-Dziesięciu z Pawiaka; 1933 - Dzieje grzechu, Szpieg w masce, Zabawka; 1935 - Dwie Joasie; 1936 - Pan Twardowski; 1938 - Geniusz sceny, Serce matki; 1939 - Złota maska. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973