Osoby

BUCHWALD Reinhold Wiktor (23 grudnia 1905 Grabów nad Prosną – 18 maja 1988 Poznań),

dyrygent, kierownik artystyczny teatru. 

Był synem Józefa Buchwalda i Jadwigi z Tomaszewskich. W 1926 założył i prowadził robotniczą orkiestrę kolejarską. Jako student, w 1929–31 pracował w Teatrze Wielkim w Poznaniu w charakterze korepetytora. W 1931 ukończył Wydział Nauczycielski Konserwatorium Muzycznego w Poznaniu. W 1932–33 był kierownikiem artystycznym i dyrygentem poznańskiego Teatru Komedia Muzyczna. We wrześniu 1933 został zaangażowany przez dyrektora Zygmunta Latoszewskiego do Opery Poznańskiej na stanowisko dyrygenta.

W sezonie 1933/34 przygotował premiery ośmiu operetek (między innymi: Boccaccia, Palestranta, Barona cygańskiego) i taki repertuar (łącznie 17 premier) powierzono mu aż do 1939 (na przykład: Gejsza, Paganini, Kraina uśmiechu, Skowronek, Kwiat Hawajów, Róża Stambułu, Ptasznik z Tyrolu). W ostatnim przedwojennym sezonie 1938/39 prowadził premierę operetki Szczęśliwej podróży! (1938), wodewilu Skalmierzanki (1939) oraz operetkowego widowiska dla dzieci Grześ i Jędruś u Króla Bandziocha (1938). W sezonach letnich dyrygował koncertami muzyki popularnej w Parku Wilsona. Przez wiele lat prowadził też zespoły muzyczne kolejarzy. Po wybuchu wojny, w Teatrze Wielkim, przekształconym przez Niemców w Grosses Haus i otwartym po przebudowie w 1941 jako Reichsgautheater Posen, był najpierw pracownikiem fizycznym, później korepetytorem, pomocnikiem chórmistrza (M. Schultego) i sporadycznie wykonawcą ilustracji muzycznych w niemieckich przedstawieniach teatralnych. W ostatnim roku wojny pracował jako tokarz w fabryce broni.

Po zakończeniu wojny brał udział w zabezpieczaniu gmachu Teatru Wielkiego i jego wyposażenia, a później w przystosowaniu go do rozpoczęcia polskich widowisk. Założył zespół wokalny, z którym ruszył w objazd po Wielkopolsce i Ziemiach Zachodnich. W 1946–47 był kierownikiem muzycznym Teatru Nowego w Poznaniu i dyrygował na scenie Komedii Muzycznej (Rozkoszna dziewczyna, Królowa przedmieścia, Moja siostra i ja), współpracował z Teatrem Lalki i Aktora. W 1947–67 był kierownikiem chóru Opery Poznańskiej; do jego sukcesów należało przygotowanie chórów (operowego i kolejarskiego „Hasło”) w słynnej premierze Borysa Godunowa pod dyrekcją Waleriana Bierdiajewa (1950), podobnie jak w Buncie żaków (1952). Również w innych operach o rozbudowanych scenach zbiorowych, jak: Śnieżynka (1951), Otello (1953), Legenda Bałtyku (1955), Paria (1958), Manru (1961), czy estradowe wykonanie Quo vadis, poziom chórów budził wysokie uznanie.

W 1968–80 nadal współpracował z Operą Poznańską, przygotowywał solistów i chóry, na przykład w Łucji z Lammermooru, Giocondzie, Fauście, Lohengrinie, Otellu. Na scenie Teatru Wielkiego w Poznaniu 25 września 1973 obchodził jubileusz 45-lecia pracy artystycznej; dyrygował wtedy uwerturą do Halki podczas galowego przedstawienia tej opery.

Był działaczem amatorskiego ruchu śpiewaczego; prowadził poznańskie chóry męskie („Hasło” i „Moniuszko”), a także zespoły w Zielonej Górze, Żarach (od 1957), Lesznie, Pile i Nowej Soli. Dnia 14 marca 1960 poprowadził koncert na inaugurację Wielkiego Festiwalu Muzyki, Pieśni i Tańca w Wielkopolsce, w ramach obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego. Za działalność tę otrzymywał nagrody.

Bibliografia

Błaszczyk: Dyrygenci; Dziadek: Opera Pozn. 1919–2005 (il.); Komorowska: Teatry muz. Drugiej Rzeczypospolitej; Komorowska: Za kurtyną lat; Opera Pozn. 1919–69 s. 29, 38 (il.), 45; Opera w Poznaniu. 75 lat (il.); Świtała; Pam. Teatr. 1997 z. 1–4 s. 80; Ruch Muz. 1962 nr 22 [Kronika], 1973 nr 23 (il.); Teatr 1973 nr 20; Akt zgonu nr 3097/1998, Arch. USC Poznań; Programy, MTWarszawa; Almanach 1944–59. 

Ikonografia

Fot. – MTWarszawa.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.