Osoby

JANKOWSKA Janina, właśc. Maria Stępińska (1879 lub 1882 Warszawa - ok. 1954 Lwów), aktorka. Data ur. 1882 mniej prawdopodobna. Wg jednych oprac. była córką pol. inżyniera, wg innych - ros. pułkownika. Uczennica W. Rapackiego ojca. W 1895 przyjechała do Lwowa i 10 XI tego roku debiutowała w t. lwow. w roli Justysi ("Dzienniczek Justysi"). 1 XII 1895 otrzymała engagement i występowała na scenie lwow. bez przerwy do końca swej kariery scen., wy­jeżdżając jedynie z zespołem t. na występy do Krakowa (1896), Kijowa (1905),Wiednia (1910) i Paryża (1913). Początkowo grała role chłopców (które były jej spe­cjalnością) oraz podlotków, później zaś przez wiele lat naiwne, subretki i amantki. Dzięki korzystnym wa­runkom zewnętrznym, wdziękowi i temperamentowi scen. stała się jedną z ulubionych aktorek publiczności lwowskiej. Miała "wygląd figurynki saskiej"; "rusza się żwawo i kostium nosi z wielką elegancją" - pisała G. Zapolska, która podkreślała także u J. jej "szyk, zwinność, spryt, lekkość w grze". Nie wymawiała li­tery "r", ale nawet to, zdaniem krytyki, dodawało jej wdzięku. Dopiero w ostatnich latach działalności scen. zaczęła grać role charakterystyczne. Ok. 1926 lub 1927 złamała nogę i wskutek kalectwa musiała wycofać się ze sceny. Mieszkała nadal we Lwowie. Ważniejsze role: Ludwik ("Ulicznik paryski"), Justysia ("Mąż i żona"), Helenka ("Grube ryby"), Isia ("Wesele"), Truda ("Sobótki"), Risa ("Wiedenki"), Marynia ("Otchłań"), Sylwetta ("Romantyczni"), Hesia ("Moralność pani Dulskiej"), Klara ("Zemsta"), Pola ("Rozbitki"), Kamila ("Dom otwarty"), Stefka ("Panna Maliczewska"), Helena ("Wicek i Wacek"), Ada ("Lekkomyślna siostra"). Bibl.: Almanach, Lwów 1911 (il.); Cudnowski; Grzymała-Siedlecki: Świat aktorski; FSB X (J. Got); Pajączkowski: Teatr lwow.; Zapolska: I Sfinks przemówi s. 28,120,135, 152, 189, 215, 230, 281, 289-290, 295; EMTA 1895 nr 46, 47, 50; Afisze, Bibl. Jagiell., IS PAN. Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - Bibl. Jagiell. (Gabinet Rycin), MTWarszawa, zb. S. Dąbrowskiego. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973