Osoby

ur. 11 sierpnia 1947, Żary

Tancerz, choreograf, pedagog, reżyser.

Ukończył Państwową Szkołę Baletową w Poznaniu, gdzie w 1966 rozpoczął karierę tancerza. Występował w zespole baletu Opery Poznańskiej, a następnie był solistą i asystentem reżysera w Polskim Teatrze Tańca założonym przez Conrada Drzewieckiego. Wystąpił m.in. w Cudownym mandarynie Béli Bartóka i Pawanie na śmierć infantki Maurice’a Ravela (z Teresą Kujawą); uczestniczył także w występach Polskiego Teatru Tańca w wielu krajach Europy. Wziął ponadto udział w kilku filmach baletowych Conrada Drzewieckiego (m.in. w Krzesanym z muzyką Wojciecha Kilara).

Jako tancerz ukształtował się na klasyce baletowej (dobrze się czuł zwłaszcza w rolach charakterystycznych), lecz bliski mu był także taniec współczesny. Poza karierą solisty, którą zakończył w latach 90., był też czynny jako pedagog (w poznańskiej szkole baletowej, w warszawskiej Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza) i kierownik zespołów baletowych Opery Wrocławskiej, Teatru Wielkiego w Poznaniu i Teatru Wielkiego – Opery Narodowej. Był także krótko dyrektorem artystycznym poznańskiego Teatru Wielkiego.

Wesołowski jest jednak przede wszystkim choreografem, w którego dorobku ważne miejsce zajmuje muzyka polskich kompozytorów. Do najważniejszych jego osiągnięć należą choreografie do następujących widowisk: Gry Claude’a Debussy’ego (1989, Polski Teatr Tańca), Dies irae Romana Maciejewskiego (1991), Legenda o Józefie Richarda Straussa (1992), Święto wiosny Igora Strawińskiego (1993), Romeo i Julia Sergiusza Prokofiewa (1996), Harnasie Karola Szymanowskiego (1998), Krzesany Wojciecha Kilara (2003), Cudowny mandaryn Béli Bartóka (1999),  Powracające fale do muzyki Mieczysława Karłowicza (2003), Spartakus Arama Chaczaturiana (2005), Kain i Abel Andrzeja Panufnika (2012) – wszystkie w Teatrze Wielkim w Warszawie, gdzie jest obecnie choreografem-rezydentem.

Wielokrotnie – zarówno w kraju, jak i zagranicą – pracował z reżyserem Mariuszem Trelińskim i scenografem Borisem Kudličką, (m.in. Król Roger Karola Szymanowskiego w 2000 roku w Operze Narodowej, Madame Butterfly Giacoma Pucciniego w 2001 w Operze Waszyngtońskiej, Eugeniusz Oniegin i Dama pikowa Piotra Czajkowskiego w 2002 w Warszawie, Don Giovanni Wolfganga Amadeusza Mozarta w 2002 w Warszawie, w 2011 we Wrocławiu). Sam również reżyserował: Straszny dwór  Stanisława Moniuszki (2007) i musical Skrzypek na dachu w poznańskim Teatrze Wielkim (2009), Barona cygańskiego Johanna Straussa w Operze Bałtyckiej (2007), Krakowiaków i Górali Wojciecha Bogusławskiego z muzyką Jana Stefaniego w Teatrze Dramatycznym w Elblągu (2016).

Również w Poznaniu, w latach 70., Wesołowski rozpoczął współpracę z teatrem dramatycznym jako specjalista w dziedzinie ruchu scenicznego. Z reżyserem Januszem Wiśniewskim w Teatrze Nowym za dyrekcji Izabelli Cywińskiej przygotowali serię spektakli, w których ruch – do muzyki Jerzego Satanowskiego – organizował nie tylko dynamikę i rytm, lecz przede wszystkim budował znaczenia świata przedstawionego oraz działających w nim postaci (Koniec Europy, 1982; Gabinet figur woskowych madame Tussaud, 1983; Modlitwa chorego przed nocą, 1987). Współpraca obu artystów trwa do dzisiaj, już ponad 30 lat, toteż Wesołowskiego trzeba uznać za współtwórcę autorskiego teatru Janusza Wiśniewskiego. Realizowali spektakle na różnych scenach, w kraju i za granicą. W Warszawie – w Teatrze Współczesnym (Walka karnawału z postem, 1984), w Zespole Janusza Wiśniewskiego, działającym w Teatrze Studio (Olśnienie, 1989; Życie jest cudem, 1992), w Teatrze Narodowym (Wybrałem dzisiaj zaduszne święto wg Samuela Zborowskiego Słowackiego, 1999) i ostatnio w Teatrze Ateneum (Dziewice i mężatki wg Moliera, 2015) oraz w Och Teatrze (Nos wg Gogola, 2016). W Poznaniu – za dyrekcji Janusza Wiśniewskiego w Teatrze Nowym – przygotowali wspólnie cykl premier: Wesele Wyspiańskiego (2001), Ryszard III Shakespeare’a (2003), Czyż nie dobija się koni? Mc Coya, Faust wg Goethego (2005), Burza Shakespeare’a (2008), Arka Noego (2009), Lobotomobil (2010). Pracowali też wspólnie w Niemczech (m.in. Der schwarze Zug,1988, Staatstheater Kassel; Dybuk wg Szymona An-skiego, 1996, oraz Faust wg Johanna Wolfganga Goethego, 1997, w Düsseldorfer Schauspielhaus).

Podobnie jak w balecie, operze, filmie czy telewizji, również w pracach dla teatru dramatycznego Wesołowski łączy elementy baletu klasycznego z elementami technik współczesnych, a nawet „cytatami” z codziennego życia, potocznymi gestami i zachowaniami, budującymi ekspresję i sceniczną wyrazistość działań aktorskich. Znając doskonale zarówno dramaturgię, z którą się mierzy, jak też aktorstwo, jest Wesołowski twórczym partnerem dla reżyserów, co doceniali najwybitniejsi (m.in. Jerzy Jarocki, Kazimierz Dejmek, Bogdan Hussakowski, Ryszard Peryt, Krzysztof Zaleski, Jerzy Grzegorzewski).

Emil Wesołowski jest bohaterem filmu dokumentalnego Tadeusza Drozdowicza i Marii Nockowskiej pt. Zupa na puentach (2012).

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Zasłużonego dla Kultury Polskiej, Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania. Jest laureatem Nagrody ZAiKS-u za całokształt pracy artystycznej i honorowym obywatelem miasta Poznania.

Barbara Osterloff (2016)

Film dokumentalny Zupa na puentach

Zwiastun filmu dokumentalnego Zupa na puentach. 
Realizacja: Tomasz Drozdowicz, Maria Nockowska; produkcja: Fundacja Kultury Polskiej;
koproducent: TVP Kultura