Osoby

Władysław Krasnowiecki (4 stycznia 1900, Kraków – 14 lutego 1983, Warszawa), aktor, reżyser, dyrektor i kierownik artystyczny teatru, pedagog.

Studiował polonistykę na UJ, równocześnie był słuchaczem Miejskiej Szkoły Dramatycznej w Krakowie, którą ukończył w 1921. Na scenie Teatru im. Słowackiego występował już od 1918, w takich rolach jak Jasiek (Wesele Wyspiańskiego), Sobolewski (Dziady Mickiewicza), Horacy (Hamlet Shakespeare'a), Edwin (Odludki i poeta Fredry). Na sez. 1923/24 został zaangażowany do Teatru Miejskiego w Łodzi, skąd następnie wrócił na scenę krakowską. W sez. 1925/26 występował w Teatrze im. Bogusławskiego w Warszawie, m. in. w roli Orlanda (Jak wam się podoba Shakespeare'a), Parysa (Achilleis Wyspiańskiego), Ferdynanda (Intryga i miłość Schillera), Adama i Feldmarszałka (Pastorałka L. Schillera). W sez. 1926/27 grał ponownie w Łodzi, a w latach 1927–29 w Krakowie, gdzie zadebiutował też jako reżyser (1928). W sez. 1929/30 zdał reżyserski egzamin ZASP i został zaangażowany do warszawskiego Teatru Ateneum.

W latach 1930–37 związany był jako aktor i reżyser z Teatrem Wielkim i Rozmaitości we Lwowie, z trzymiesięczną przerwą w 1931, kiedy to występował w Teatrze Melodram w Warszawie. Na scenie lwowskiej grał m. in. Guślarza (Dziady Mickiewicza), Marka Antoniusza (Kleopatra Norwida), Dziennikarza (Wesele Wyspiańskiego), Mackie Majchra (Opera za trzy grosze Brechta), reżyserował Fanny Pagnola, Wachlarz lady Windermere Wilde'a, Mizantropa Moliera, Most Szaniawskiego, Pannę mężatkę Korzeniowskiego, Dziewczęta w mundurkach Winsloe. W latach 1937–39 grał i reżyserował w Teatrach Miejskich w Łodzi, np. Teorię Einsteina Cwojdzińskiego, Kobietę bez skazy Zapolskiej, Głupiego Jakuba Rittnera, Temperamenty Cwojdzińskiego.

Od kwietnia 1939 w Teatrze Wielkim, potem Polskim Teatrze Dramatycznym we Lwowie (do 1941), w którym w końcu 1939 objął też kierownictwo artystyczne. Wystawił Zemstę Fredry (rola Rejenta), Opowieść o Bartoszu Głowackim Wasilewskiej. W latach 1941–43 pracował w Kijowskim Studio Filmowym, w maju 1943 zgłosił się jako ochotnik do formującej się w Sielcach nad Oką 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, przy której w czerwcu utworzono Teatr Żołnierza, przemianowany na Teatr Żołnierza 1 Korpusu. 23 września 1943 został dyrektorem tego teatru (w randze kapitana), a od końca tego roku kierownikiem artystycznym (dyrektorami byli kolejno Adam Barchasz, Włodzimierz Stahl). Od marca 1944 zespół działał pod nazwą Teatr I Armii Polskiej. Krasnowiecki reżyserował Śluby panieńskie Fredry, Bal u saperów Pasternaka, Ławka w Łazienkach i Nocleg Ważyka.

27 lipca tego roku Teatr I Armii przybył do Lublina i po połączeniu z zespołem miejscowego teatru, 28 października 1944 przyjął nazwę Teatru Wojska Polskiego. Krasnowiecki był jego dyrektorem artystycznym w randze majora. Od 26 stycznia 1945 teatr ten działał w Łodzi, w kwietniu tego roku Krasnowiecki powołał pierwszą w kraju Radę Artystyczną teatru. W sez. 1946/ 47 był wicedyrektorem artystycznym Teatru Wojska Polskiego (dyrektor – Leon Schiller). Na scenie łódzkiej grał Hr. Almavivę (Wesele Figara Beaumarchais), Bardosa (Krakowiacy i Górale Bogusławskiego), reżyserował Wesele Wyspiańskiego (rolę Gospodarza w spektaklu Teatru Wojska Polskiego prezentował przedtem w Lublinie, Krakowie i Katowicach) i Stary dworek Ważyka. Po zdemobilizowaniu (w randze pułkownika WP) sprawował w latach 1947–49 dyrekcję i kierownictwo artystyczne Teatru Miejskiego w Katowicach, gdzie również grał i reżyserował np. Jegor Bułyczow i inni Gorkiego (rola tytułowa), Pastorałka Schillera, Uczeń diabła Shawa (rola Gen. Borgoyne), Dobrze Majakowskiego, Makar Dubrawa Korniejczuka. W czerwcu 1949 minister Kultury i Sztuki powierzył mu organizację i kierownictwo artystyczne Teatru Narodowego w Warszawie (sprawował je z Władysławem Daszewskim od 13 grudnia 1949 do 14 października 1950), a następnie także dyrekcje tego teatru (15 września 1950 – 28 lutego 1952). W sez. 1952/53 grał w Teatrze Polskim w Warszawie, w sez. 1953/54 był kierownikiem artystycznym i dyrektorem Teatru Domu Wojska Polskiego w Warszawie, po czym wrócił do Teatru Narodowego jako aktor i reżyser.

W 1971 przeszedł na emeryturę, nie zaprzestał jednak występów, (ostatni raz jako Prowadzący obrzęd w Dziadach Mickiewicza na scenie Teatru Małego, sez. 1978/79). W Teatrze Narodowym grał m. in. ponownie Jegora Bułyczowa (II nagroda za rolę i reżyserię na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w 1949), Erizza (Sułkowski Żeromskiego), Nieszczastliwcewa (Las Ostrowskiego), Roberta Dudleya (Maria Stuart Schillera, własna reż.), Mr. Antrobusa (Niewiele brakowało Wildera), Jowisza (Muchy Sartre'a), Hr. Respekta (Fantazy Słowackiego), Rejenta (Zemsta Fredry), Prezesa (Kordian Słowackiego), reżyserował poza wymienionymi, m.in. Jak wam się podoba Shakespeare'a, Tysiąc walecznych Rojewskiego, Złote czasy zacnego króla Karola Shawa, Maria Tudor Hugo, Niedźwiedź Czechowa, Tatuowana róża Williamsa, Szkoła obmowy Bogusławskiego, Wiśniowy sad Czechowa. Gościnnie reżyserował m. in. w Teatrze Ziemi Mazowieckiej (1963), Teatrze im. Osterwy w Gorzowie (1965) i Teatrze Powszechnym w Warszawie (1969), jako aktor współpracował gościnnie z warszawskimi Teatrem Ateneum (1961), Dramatycznym (1962/63), Teatrem Współczesnym (1959, 1968, 1969, 1974, 1977). W latach 1946–71 wykładał w łódzkiej, potem w warszawskiej PWST (od 1963 – prof. zwyczajny), w latach 1955–57 i 1967–71 był rektorem tej uczelni, w latach 1965–70 prezesem SPATiF, od 1973 jego Członkiem Zasłużonym. W 1979 obchodził jubileusz 60-lecia działalności, a 4 stycznia 1980 – osiemdziesięciolecie urodzin.

Źródło: Almanach Sceny Polskiej 1982/83 tom XXIV, Instytut Sztuki PAN, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1987

Nota biograficzna w „Filmowym Serwisie Prasowym”

WŁADYSŁAW KRASNOWIECKI (ur. 4 stycznia 1900 w Krakowie – zm. 14 lutego 1983 w Warszawie) – wybitny aktor i reżyser, pedagog, zasłużony dyrektor teatrów i działacz społeczny. Jako aktor był związany przede wszystkim ze sceną, na niej stworzył kreacje, które przeszły do historii, m.in. Hrabiego Henryka w "Nie-Boskiej komedii" reżyserowanej przez L. Schillera; Satina w Na dnie Gorkiego, Piusa XII w Namiestniku R. Hochhutha.

Debiutował w wieku 18 lat, w okresie międzywojennym występował w teatrach Krakowa, Lwowa i Łodzi. W czasie II wojny światowej przebywał w Związku Radzieckim. Tam wstąpił do Związku Patriotów Polskich, kierował również frontowym teatrem Armii Polskiej w ZSRR, który w roku 1944 przekształcił się w Teatr Wojska Polskiego. Po wojnie – oprócz pracy aktorskiej – zajął się także reżyserią, użyczał swego głosu w przedstawieniach radiowych, występował w telewizji. Kierował teatrami w Łodzi, Katowicach, Warszawie. Ponad dwadzieścia lat był profesorem w warszawskiej PWST, dwukrotnie (w latach 1955-57 i 1967-71) jej rektorem. W 1964 otrzymał Order Budowniczego Polski Ludowej, a w 1966 – Nagrodę Państwową I stopnia za wybitne zasługi w rozwoju polskiej sceny i polskiej kultury teatralnej. W. Krasnowiecki występował również – choć o wiele rzadziej niż na scenie – w filmie. Grał m.in. w filmach: Miasto nieujarzmione, Żołnierz zwycięstwa, Piątka z ulicy Barskiej, Sprawa pilota Maresza, Spotkania w mroku, Rzeczywistość, Dziewczyna z dobrego domu, Przerwany lot, Marysia i Napoleon, Bumerang, Przygody pana Michała (serial tv).

Źródło: „Filmowy Serwis Prasowy” nr 6, 1983-03-16/31