Osoby

Roman Zawistowski (28 stycznia 1902 Warszawa – 9 lipca 1987 Warszawa),

aktor, reżyser, dyrektor i kierownik artystyczny teatru, pedagog.

Był słuchaczem Miejskiej Szkoły Dramatycznej w Krakowie, potem Instytutu Reduty w Warszawie (1923). W latach 1922–24 należał do zespołu Reduty w Warszawie, w sezonie 1924/25 Teatru Miejskiego im. Słowackiego w Krakowie, w latach 1925–27 Reduty w Wilnie. W Reducie grał m.in. Słowika (Balwierz zakochany Kaweckiego), Xawerego (Turoń Żeromskiego), Percineta (Romantyczni Rostanda), Maciusia (Zaczarowane koło Rydla). W latach 1927–29 grał w Teatrze Nowym w Poznaniu, 1930–33 w Teatrze Ateneum w Warszawie, m.in. Samuela Kapłana (Ulica Rice’a), Wróbelkowskiego (Dom otwarty Bałuckiego), Młodego lamę (Europa Brauna), Aktora (Senat szaleńców Korczaka) Fila (Panna Maliczewska Zapolskiej), Śpiewaka ulicznego (Czarne getto O’Neilla). Po powrocie do Poznania grał i reżyserował w Teatrze Polskim (1933–37), następnie znów w Warszawie, od sezonu 1937/38 do końca 1938 był aktorem i reżyserem Teatru Malickiej (np. Na fali eteru Leone’a) oraz teatru Cyrulik Warszawski (Jaś u raju bram Hemara). W 1939 znów reżyserował w Teatrze Polskim w Poznaniu, będąc równocześnie słuchaczem Wydziału Sztuki Reżyserskiej PIST w Warszawie. W 1944 grał i reżyserował w Krakowskim Teatrze Powszechnym: Śluby Panieńskie Fredry (marzec) i Dom otwarty Bałuckiego (kwiecień).

Po wojnie, wiosną 1945 był aktorem i reżyserem pierwszego zespołu Teatru Śląskiego w Katowicach pod dyrekcją Karola Adwentowicza i Wilama Horzycy. W inauguracyjnym spektaklu Zemsty Fredry zagrał Wacława (2 kwietnia), następnie wyreżyserował Moralność pani Dulskiej Zapolskiej (rola Zbyszka), Jasia u raju bram Hemara (rola Jasia) i rewię Rozstanie na wesoło. W sezonie 1945/46 przeszedł do kierowanego przez Adwentowicza Teatru Powszechnego im. Żołnierza Polskiego w Krakowie, następnie w latach 1946–49 grał i reżyserował w krakowskich Miejskich Teatrach Dramatycznych, w sezonie 1949/50 wrócił do Katowic, gdzie grał sporadycznie, zajmując się głównie reżyserią (m.in. Odwety Kruczkowskiego, Mizantrop Moliera, Dożywocie Fredry, Wzgórze 35 Lutowskiego, Zagłada eskadry Korniejczuka). Od 1 maja 1951 do 30 września 1954 r. sprawował też kierownictwo artystyczne Teatru Śląskiego im. Wyspiańskiego. Od września 1954 do 30 września 1957 był dyrektorem i kierownikiem artystycznym Starego Teatru w Krakowie, gdzie też reżyserował, m.in. Lato w Nohant Iwaszkiewicza (grał Teodora Rousseau), Hamleta Shakespeare’a, Cyda Corneille’a – Wyspiańskiego. W latach 1957–62 był reżyserem Teatru Polskiego w Warszawie (m.in. Candyda Shawa, Pożądanie w cieniu wiązów O’Neilla, Pigmaliona Shawa). W latach 1962–65 sprawował dyrekcję i po raz drugi kierownictwo artystyczne Teatru im. Wyspiańskiego w Katowicach. Reżyserował wówczas m.in. Maskaradę Lermontowa, Antygonę Sofoklesa, Fizyków Dürrenmatta, Don Carlosa Schillera, Wesele Wyspiańskiego, Marię Stuart Słowackiego, Świętą Joannę Shawa, Matkę Courage Brechta, Łaźnię Majakowskiego. W latach 1965–70 reżyserował gościnnie, m.in. w Warszawie, w Teatrze Szkolnymi PWST Bądźmy poważni na serio Wilde’a, Powrót posła Niemcewicza, w Teatrze Klasycznym Dom otwarty Bałuckiego.

Był doświadczonym pedagogiem: po 1931 wykładał w Instytucie Reduty w Warszawie kontakty między partnerami i wymowę, w 1945 w Szkole Dramatycznej przy Teatrze Śląskim w Katowicach – grę aktorską, w latach 1946–47, 1949–50, 1955–57 w krakowskiej PWST – inscenizację, reżyserię i grę, w latach 1955–57 był tam też dziekanem Wydziału Reżyserii. W latach 1957–70 wykładał grę aktorską oraz recytacje zbiorowe i technikę (sezon 1969/70) w PWST w Warszawie. W 1970 przeszedł na emeryturę.

Źródło: Almanach Sceny Polskiej 1986/1987, t.28, ISPAN, Warszawa 1993. Rozwiązano skróty używane w źródłowej publikacji.