Osoby

KUNINA Stefania Ewa,, z domu Krauze, pseud. E. Korczak (4 VIII 1889 Warszawa - 14 III 1963 War­szawa), aktorka. Była córką Władysława Krauzego i Józefy z d. Rentel, żoną znanego rzeźbiarza Henryka Kuny. Ukończyła pensję, a następnie uczyła się na kursach handlowych J. Siemiradzkiej. Do zawodu ak­torskiego przygotowywała się pod kier. W. Brydzińskiego i A. Zelwerowicza. W 1914 debiutowała pod pseud. Korczak w T. Polskim w Kijowie. W 1915-16 grała w Łodzi. 12 X 1915 wyszła za Henryka Kunę; używała odtąd nazwiska Kunina (pocz. Korczak-Kunina). Od 1916 prawie stale występowała w t. warszaw­skich: w 1916 w t. Orpheon, w sez. 1917/18 i 1918/19 w T. Polskim, 1919-24 w Reducie (m.in. w rolach Ru-domskiej i Ireny - "Ponad śnieg", Zuśki - "Pomsta", Matki Boskiej - "Wielkanoc"), w sez. 1924/25 i 1925/26 w T. im. Bogusławskiego, w 1925 w t. Szkarłatna Maska, w 1926-31 w T. Polskim i Małym, w sez. 1929/30 w T. Ateneum, w sez. 1932/33 w T. Kameralnym, następnie w Reducie, której była jedną z najstarszych i najwierniej­szych członkiń. W 1933-39 była kierownikiem admini­stracyjnym t. szkolnego Instytutu Reduty. Jedynie w sez. 1931/32 należała do zespołu T. im. Słowackiego w Krakowie. Podczas okupacji niem. w czasie II wojny świat. przebywała w Warszawie; pracowała w kawiar­ni aktorskiej "Znachor". Po wyzwoleniu występowała w Starym Teatrze w Krakowie (sez. 1945/46), w T. Woj­ska Polskiego w Łodzi (1946-49), w T. Polskim w War­szawie (sez. 1949/50), a od 1950 do końca życia w T. Narodowym w Warszawie. Już w pierwszych latach pracy scen. zwróciła uwagę in­teligencją, kulturą i temperamentem aktorskim, a także precyzją w opracowywaniu ról. Miała doskonale wa­runki zewnętrzne; "wspaniała postać, twarz o klasycz­nych, nieco surowych rysach, pięknie brzmiący, dość ciemny w barwie głos, hieratyczny gest, czyniły z niej artystkę szczególnie predysponowaną do kreowania tragicznych ról z wielkiego repertuaru" (J. Macierakowski). Stworzyła w tym zakresie wiele wybitnych kreacji, jak np. Demeter ("Noc listopadowa"), Judyta ("Ksiądz Marek"), Diana ("Fantazy"), Maria ("Warszawian­ka"), Niewierna Żona ("Bolesław Śmiały"), Kasandra ("Achilleis"), Rachel ("Judasz z Kariothu"), Lollia Paulina ("Kajus Cezar Kaligula"), Agnieszka Gonzaga ("Sułkow­ski"). "Kunina to aktorka, która mocnym akcentem, władczym głosem i całą postawą, jakby w granicie rzeźbioną, ujarzmia widza i panuje nad nim stężoną wolą artysty" - wspominał K. Adwentowicz. Grała również interesująco role komediowe, m.in. Gromiwoję ("Gromiwoja" Arystofanesa), Pannę Młodą ("Wesele"), An­nę ("Rewizor"), a po II wojnie świat. wyróżniały się jej znakomite "matki". Do najlepszych jej ról z okresu po 1945 zaliczyć należy: Gurmyską ("Las"), Kate Keller ("Synowie" A. Millera), Melanię ("Jegor Bułyczow"), Bertę Sonnenbruch ("Niemcy"), Matkę ("Krwawe gody"), Annę Kennedy ("Maria Stuart" F. Schillera), Bonę ("Rzecz­pospolita zapłaci"), Pułkownikową ("Panna mężatka"), Że­gocinę ("Pan Damazy") i wreszcie ostatnią rolę, graną jeszcze w 1962 gościnnie na scenie T. im. Mickiewicza w Częstochowie - Teklę ("Wysoka ściana"). Była wieloletnią, zasłużoną działaczką ZASP, potem SPATiF, szczególnie aktywną w zakresie działalności społecznej. W ostatnich latach życia opiekowała się Schroniskiem Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie (dzięki jej inicjatywie i staraniom po­większyło się o nowy pawilon). Bibl.: Adwentowicz; Almanach 1962/63; Listy Osterwy; Lorentowicz: T. Polski; PSB XVI (S. Mrozińska); Simon: Spis przedstawień Reduty; Szczublewski: Artyści i urzędnicy; Szczublewski: Reduta: Szczublewski: Żywot Osterwy; Teatr 1963 nr 8 (J. Macierakowski; tu il.); Afisze, IS PAN; Akta SPATiF nr 11; Akt urodzenia 1889/496 z parafii ewangelicko-augsburskiej, USC Warszawa-Śródmieście; Wywiady z K., IS PAN. Ikon.: J.P. Janowski: Portret, olej - Schronisko Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie; Fot. w rolach - IS PAN, MTWarszawa. Film.: 1933 - Dzieje grzechu, Wyrok życia. Nagrania: Fragmenty ról (Las, Pan Damazy, Rozbitki, Srebr­na szkatułka, Rzeczpospolita zapłaci) - Teatr PR; Audycja - Arch. Dok. Mechanicznej. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973