Antoni Kossowski
KOSSOWSKI Antoni (12 lutego 1904 Kraków – 14 sierpnia 1993 Katowice),
aktor.
Był synem urzędnika magistrackiego Stefana i Franciszki Kossowskich; bratem aktora Stanisława Kossowskiego. W Krakowie ukończył szkołę średnią i został słuchaczem Miejskiej Szkoły Dramatycznej. W 1924 zdał w Warszawie aktorski egzamin Związku Artystów Scen Polskich. Występy, według własnej relacji, rozpoczął na początku lat 20. w krakowskim Teatrze Bagatela i w Wilnie, w Teatrze Polskim w „Lutni”. W 1927 aktor o tym nazwisku grał w Teatrze Małym w Częstochowie. W 1930–36 występował w Teatrze Powszechnym w Krakowie, a w 1937–39 w Teatrze Miejskim w Grodnie.
W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej był dwukrotnie aresztowany i więziony: w 1941 w Nowym Sączu i Tarnowie, potem w obozie koncentracyjnym Auschwitz, skąd udało mu się wydostać. Wrócił do Krakowa i do 1944 pracował w fabryce gwoździ. Zatrzymany ponownie w lipcu 1944, został osadzony w więzieniu na Montelupich, a wkrótce wywieziony do Gross Rosen i Leitmeritz (Litomierzyce).
Po wojnie występował w Krakowie: w sezonie 1945/46 w Starym Teatrze, m.in. jako: Lekarz (Droga do świtu), Bill Caldwell (Roxy), w sezonie 1946/47 w Teatrze Kameralnym Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, a w sezonach 1947/48 i 1948/49 w Miejskich Teatrach Dramatycznych, np. Michał Lagena (Dożywocie). Potem występował w Warszawie: w sezonie 1949/50 (do 30 czerwca) w Teatrze Powszechnym, a w 1950/51 w Ludowym Teatrze Muzycznym, m.in. jako: Osorio (Zielony Gil). Od 1 czerwca 1952 do końca sezonu 1954/55 grał w Teatrze im. Żeromskiego w Kielcach i Radomiu: Starościca (Mieszczki modne), Griszkę (Tu mówi Tajmyr), Hrabiego Ryszarda (Gbury), Ministra Montrivaulta (Rodzinka). W 1956 zagrał Geronta (Lekarz mimo woli) w przedstawieniu inaugurującym samodzielną działalność Teatru Ziemi Mazowieckiej w Warszawie.
Potem współpracował z objazdowymi zespołami estradowymi w Warszawie i innych miastach, np. w sezonie 1957/58 z Teatrem Powszechnym im. Wysockiej przy Estradzie w Krakowie, w 1958/59 ze Śląskim Teatrem Powszechnym przy Państwowym Przedsiębiorstwie Imprez Estradowych w Katowicach (Kochanek w Ich czworo), w 1959/60 z Teatrem Powszechnym Dolnośląskiego Przedsiębiorstwa Teatralno-Imprezowego we Wrocławiu (Janusz w Panu Jowialskim), w 1960–61 znowu brał udział w przedstawieniach estradowych w Krakowie. Od 16 stycznia 1962 do końca sezonu 1965/66 występował w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze w takich rolach, jak: Ojciec Laurenty (Romeo i Julia, 1962; chwalony przez Bogdana Bąka), Rudolf (Niepokój przed podróżą, 1963), Sanitariusz (Pochopne serce, 1963), Doża wenecki (Otello, 1964) i ponownie Kochanek (Ich czworo, 1964; „stworzył postać typowo komediową, kreśląc ją wyraziście, ale niebogatymi środkami”, oceniła Krystyna Tyszarska).
W sezonie 1966/67 był aktorem Teatru im. Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim, zagrał Dziadka (Kami) i Enryka (Szkoła żon), a w 1967/68–1972/73 występował w Teatrze im. Siemaszkowej w Rzeszowie, np. w rolach: Don Diega (Zielony Gil), O’Caseya (Kariera Artura Ui) – 1968; Dzierżymordy (Rewizor, 1970), Majordomusa (Księżniczka na opak wywrócona, 1971), Śmigalskiego (Zemsta, 1972). W 1972 obchodził jubileusz 50-lecia pracy scenicznej, 1 września 1973 przeszedł na emeryturę.
Bibliografia
Almanach 1992/93; Kamińska, Szmidt: Byliśmy w teatrze (il.); Poskuta-Włodek (il.); Sto lat Starego Teatru; T. im. Siemaszkowej 1944–94; T. Powszechny w Warszawie 1945–95; T. w Jeleniej Górze (rec. B. Bąka i K. Tyszarskiej z Gaz. Rob.); T. w Kielcach 1944–95; T. Ziemi Mazowieckiej 1956–76 (il.): Warnecki; Gaz. Zielon. 1966 nr 263 (il.); Kur. Codz. 1927 nr 33; Pam. Teatr. 1997 z. 1–4 s. 97, 101; Teatr 1993 nr 11: Akta (fot.). ZASP; Programy, IS PAN; Almanach 1944–59.
Ikonografia
Fot. – Bibl. Nar., IS PAN.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
