Scenografia

RÓŻAŃSKI Mieczysław Marian (28 XI 1902 Gry­bów k. Nowego Sącza - 27 V 1969 La Grenia w Argentynie), scenograf. Był synem Franciszka R., urzędnika skarbowego, i Antoniny z domu Budz, mężem Ireny Słupnickiej (ślub 8 VI 1930 w Kra­kowie; małżeństwo trwało kilka miesięcy). Ukończył gimn. w Nowym Targu. W 1918-20 uczył się w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. W 1921 brał udział w powstaniu śląskim. W 1924-27 studiował w Państw. Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artyst. w Krakowie. W sez. 1927/28 był scenografem T. Miejskich we Lwowie, 1928-33 T. im. Słowackiego w Krakowie, nast. w Warszawie: w T. Kameralnym (sez. 1933/34), Ateneum (1933), Letnim (1934). W sez. 1936/37 robił projekty de­koracji do przedstawień Reduty, w 1937-39 w T. Miejskich we Lwowie. Współpracował z T. Polskim w Katowicach (1930). Zajmował się również rze­miosłem artyst., a także pedagogiką, w 1932 pro­wadził kurs scenografii w szkole malarstwa i ry­sunku Z. Pronaszki. W czasie II wojny świat. na­leżał do Pol. Sił Zbrojnych na Zachodzie; brał udział w bitwie o Narvik. Po wojnie do Polski nie wrócił; mieszkał pocz. w Wielkiej Brytanii, a od 1947 w Argentynie. "Góralskie chłopię, świetny plastyk i scenograf (Z. Ordyńska), był artystą pełnym inwencji i roz­machu, w okresie krak. współtwórcą wszystkich wybitnych wówczas inscenizacji. Do "Achilleis" (1928) "skomponował scenę jako wazę grecką z widocznymi na niej figurami". W "Krakowiakach i Góralach" (1928) - "Po podniesieniu kurtyny uka­zywała się pusta scena ze stojącą na niej tylko krakowską skrzynią i krzyżującymi się w tle wyolbrzymionymi krakowskimi wstążkami. Przy muzyce wieko owej skrzyni otwierało się, jakby czarodziej­skim sposobem i wydobywały się z niej kolejno wszystkie osoby akcji, aż cały zespół mógł podejść do rampy i przedstawić się widzom" (T. Kudliński). Scenografia ta przyczyniła się w znacznej mierze do sukcesu inscenizacji Z. Nowakowskiego, który zrealizował ją później w Wilnie (T. Wielki, sez. 1929/30) i Warszawie (T. Artystów, 1932). W "Dzia­dach" (1931) "syntetycznie potraktowana scenografia Różańskiego oparta była częściowo na systemie kotarowym" (S. Marczak-Oborski), "momenty, w któ­rych do głosu przychodził świat nadprzyrodzony rozgrywały się na scenie przyćmionej, a tylko osoby rozgrywające dramat były oświetlone reflektorem w ten sposób, że sylwety ich rysowały się wizyjnie w atmosferze ciemności" (A. Waśkowski). W "Kró­lowej przedmieścia" (1932) widać było jak "czci­godne mury starego Krakowa kołyszą się w takt śpiewanej przy akompaniamencie harmonii piosen­ki" (Waśkowski). Scenografia "Mindowego" (1931) miała styl monumentalny, a dekoracje do "Gałązki rozmarynu" (1938) były "efektowne i malarsko po­mysłowe, tworzące harmonijne i kompozycyjnie doskonałe ramy dla wszystkich obrazów ("Scena Lwowska"). Współpracował z wybitnymi reżyserami: L. Schil­lerem, T. Trzcińskim, Z. Nowakowskim. Inne jego prace: w Krakowie - "Róża", "Kupiec wenecki" (1928), "Tamten", "Kordian" (1929), "Warszawianka", "Wesele", "Fantazy" (1932), "Książę Niezłomny" (1933); w Warszawie - "Wróg ludu", "Obudzenie się wiosny" (T. Kameralny, 1933), "Na drodze" (Ateneum, 1933), "W małym dom­ku", "Mazepa" (T. Kameralny, 1934), "Ivar Kreuger" (T. Letni, 1934); we Lwowie - "Hamlet" (1928), "Żabusia" (1937), "Legenda" (1937), "Obrona Ksantypy" (1938). Bibl.: Czachowska: Zapolska; Hahn: Shakespeare w Pol­sce; Irzykowski: Recenzje; Konarska-Pabiniak: Repertu­ar; Krasiński: Teatr Jaracza; Krasiński: Warsz. sceny; Kre­czmar: Notatnik; Kudliński: Przypadki; Marczak-Obor­ski: Teatr 1918-39; Ordyńska s. 178; Orlicz (il.); Warnecki; A. Waśkowski: Znajomi z tamtych czasów, Kraków 1956; Pam. Teatr. 1968 z. 3 s. 391, 392, 394; Scena Lwow. 1938/39 z. 2; Życie Warsz. 1971 nr 127; Afisze, IS PAN. Ikon. Fot. - Arch. Dok. Mech. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994