Scenografia

Scenograf, grafik, malarz.

Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej (dyplom 1980) i w Studium Scenografii krakowskiej ASP (dyplom 1981). W latach 1984–2001 wykładał tamże projektowanie scenografii, 1985–1992 pracował jako prowadzący seminarium scenograficzne w krakowskiej PWST na Wydziale Reżyserii oraz 1996–1997 jako konsultant w londyńskim St. Martin College of Art. Od roku 2001 do 2011 pełnił funkcję Kierownika Katedry Scenografii, od 2009 również prodziekana Wydziału Sztuki Mediów i Scenografii w warszawskiej ASP; obecnie jest tam dziekanem Wydziału Scenografii. Od 2004 współpracuje z Wydziałem Reżyserii warszawskiej AT.

Debiutował, jeszcze jako student ASP, realizacją do Różewiczowskiego Odejścia Głodomora w reżyserii Jacka Bunscha. Pracował jako etatowy scenograf w wielu teatrach, m.in. w Teatrze Powszechnym w Warszawie i Teatrze Nowym w Poznaniu, z czego w latach 1990–1992 również na stanowisku dyrektorskim w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Od 1990 do 1993 był członkiem Rady Teatralnej przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. Jego realizacje do premierowych spektakli inaugurowały działanie Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku (2012/2013).

Poza realizacjami scenograficznymi trudni się też projektami architektonicznymi dla odnawianych budynków teatralnych. Zaprojektował też pawilon polski na Praskie Quadriennale Scenograficzne w 1995. Brał udział w wielu wystawach zbiorowych oraz indywidualnych, m.in. w Moskwie, Paryżu czy Norymberdze, zarówno z pracami scenograficznymi, jak również malarstwem i grafiką. Wielokrotnie nagradzany, m.in. wyróżnieniem XXVI Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za realizację do poznańskiej Zorzy (1987), Złotą Maską za scenografię do katowickiego Trainspotting (2004) czy Nagrodą Marszałka Województwa Pomorskiego za oprawę scenograficzną gdyńskiego Shreka (2012).

W dorobku Dobrzyckiego znajduje się prawie trzysta scenografii zrealizowanych w teatrach na całym świecie, poza Polską m.in. w Wielkiej Brytanii, Rosji, Izraelu, Niemczech i Grecji. Jego styl, przejawiający się tak w projektach scenicznych, jak w grafice, wyrasta w dużej mierze z estetyki znanej z malarstwa Wróblewskiego, Maśluszczaka, poniekąd także Dudy-Gracza, jest jednak wpisany w ścisłe ramy znajomości prawideł architektury. Współpraca Dobrzyckiego z pracowniami musi być szczególnie łatwa – nawet najbardziej impresyjne przestrzenie rozrysowane są u niego na precyzyjnych, zwymiarowanych planach. Na tego rodzaju poszanowanie rzemiosła kładzie też duży nacisk w swojej pracy pedagogicznej.

Monumentalne założenia operowe, musicalowe i plenerowe, z których słynie Dobrzycki, korzystają często z jawnych zapożyczeń ze stylów architektonicznych; w realizacjach bardziej kameralnych scenograf stosuje raczej recykling tych motywów, kontrowanych motywem śmietnika, zaplecza. Charakterystyczne dla niego kamienne mury (nawet dziecięce papierowe łódki są u niego z kamienia) pękają, rozsypują się, podpierane stemplami nośnymi, przytłaczając w kompozycji chaotycznie rozrzucone pozostałości cywilizacji. Przemijanie i poczucie braku znaczenia kultury materialnej jest u niego w ciągłym napięciu do szacunku dla jej dokonań. Przestrzenie Dobrzyckiego są często impresyjne, podatne na barwę, ze względu na mocne fakturowanie dobrze pracują ze światłem, które scenograf również sam reżyseruje.

Niepopularne i anachroniczne określenie „dekoracja” w jego pracach traci pejoratywny wyraz – nawet jeśli nie ingeruje przestrzennie w centrum sceny, jego tła nadają jednoznaczny charakter scenicznemu obrazowi.

Dobrzycki jest pierwszym polskim scenografem, który pracował np. w londyńskim Young Vic, weimarskim Deutsches Nationaltheater czy słynnym Teatrze Antycznym w Epidauros, gdzie zrealizował cały cykl scenografii do spektakli Yorgosa Kimoulisa na podstawie Ajschylosa i Sofoklesa. Zdarza mu się również reżyserować, jak w przypadku Molière’owskiego Tartuffe'a w Teatrze Dramatycznym w Omsku na Syberii czy Traviaty w Operze Wrocławskiej.

Bibliografia

• Paweł Dobrzycki, Sceny teatralne. Projekty, szkice, rysunki, obrazy 1979–2004, Warszawa – Kraków 2004.

Adam Karol Drozdowski